Çocukta Zor Davranışlar

Genellikle ebeveynler; çocukları okulda sınıf düzenini bozmak, yetişkinlerle tartışmak, akranlarıyla kavga etmek ve ortalamanın altında bir başarı düzeyi sergilemek gibi güçlükler yaşadığında endişelenir ve doğal olarak onlara yardım etmek isterler. Fakat yardımcı olabilmek için öncelikle çocuğun tam olarak hangi noktada güçlük çektiğini ve bunun kaynağını araştırmak gerekir.

Çocukların davranışsal anlamda sıklıkla yaşadıkları güçlükleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Hiperaktivite: Bazı çocuklar yerlerinde oturmakta büyük güçlük çekerler, sürekli hareket halindedirler. Bu davranış genellikle aile bireylerini, öğretmenlerini ve akranlarını rahatsız eder. Sonuç olarak okulda arkadaşları tarafından dışlanıp yaptırımlara maruz kalabilir ve evde kendilerini kötü çocuk gibi hissedebilirler.

Dürtüsellik: Dürtüsellik sorunu yaşayan çocuklar genellikle düşünmeden hareket eder, sınıfta cevapları yüksek sesle bağırırlar, sıranın önüne geçmeye çalışır hatta bazen istedikleri bir şeyi hemen elde etmek için onu çalmaktan kendilerini alıkoyamazlar. Bu çocuklar sinir ve hayal kırıklığı gibi güçlü duygularla baş etmek konusunda büyük sıkıntı yaşar ve kontrolsüzlüklerinden dolayı rahatlıkla başlarını belaya sokabilirler.

Dikkat Dağınıklığı: Bazı çocukların dikkati çabuk dağılır ve bu çocuklar odaklanama konusunda sıkıntı yaşarlar. Bu, onların hiç bir zaman dikkat göstermedikleri anlamına gelmez. Saatlerce televizyon izleyebilir veya elektronik bir oyunla oynayabilirler çünkü bunlar pasif aktivitelerdir. Görev zor olduğunda ve çaba gerektirdiğinde (örneğin bir matematik çalışma kağıdı) o işi yarım bırakıp kalkabilirler çünkü uzun süre odaklanmaları ve bu motivasyonu sağlamaları çok zordur.

Karşı Gelme / Karşıt Olma: Arada bir çocukların karşı gelmesi normaldir hatta çoğu çocuk ebeveynlerin söylediği direktiflerin üçte birini kulak ardı eder. Çocuk uyumlu olduğu zamandan çok uyumsuz olduğu, sıklıkla söylenenleri kulak ardı ettiği veya kuralları çiğnediği zaman bu bir sorun haline gelir.

Hırçınlık / Agresiflik: Bir başkasına zarar veren veya kimi insanları ürküten her davranış agresiflik olarak değerlendirilebilir. Çocuklarda bu genellikle fiziksel şiddet olarak kendini gösterir. Agresifliğin de çeşitli şekilleri vardır. Örneğin reaktif agresiflik, bir an mutluyken, iki dakika sonra biri kendisine çarptığında ona şiddetle karşılık verme durumudur. Proaktif agresiflik ise planlanmış bir şekilde şiddet uygulama durumudur. Ayrıca ilişkisel agresiflik durumu vardır ve bir başka çocuğun itibarını zedelemek, ortamdan dışlanmasını sağlamak için gerçekleştirilen davranışlar bu kategoriye girer. Bu yöntem kız çocuklar tarafından daha çok tercih edilir.

Saldırgan çocukların düşünce sistemi diğer çocuklardan biraz daha farklıdır. Şiddete başvuran bu tarz çocuklar, başka bir çocuğun bilerek kendilerine negatif bir şey yaptığına ve karşılığında kendilerinin de bunu yapmaları gerektiğine inanırlar. Kişiler arası sorunları çözerken şiddete tepki vermenin en etkili yöntem olduğunu düşünürler.

Antisosyal Davranış: Genellikle kabul gören sosyal davranışların ve kuralların dışında kalan davranış biçimidir. Hırsızlık, kamu malını tahrip etme, evden veya okuldan kaçma ve kanun dışı hareketler bu kategoriye girer ve daha çok ergenlikten itibaren görülür.

Duygu Durum Bozuklukları: Gün içerisinde her insanın duygu durumu dalgalanma gösterebilir fakat bu dalgalanmalar bir uçta depresyona sebep olup çocuğun üzgün ve çaresiz hissetmesine, diğer uçta aşırı çoşkuya sebep olup çocuğun çevresini rahatsız edici biri haline getiriyorsa durumun ciddi bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.

Kaygı: Zaman zaman kaygı yaşamak normal bir durumdur fakat kaygı aşırı bir hal alırsa çocuğun yetilerini baltalayabilir. Kaygılı çocuk hayatta olan her şeyin kendi kontrolü dışında olduğunu ve çok kötü şeyler olacağına inanır. Bu düşünceler genellikle abartılı ve gerçekte olma ihtimali çok düşük olan olayları kapsar. Kaygı sıkıntısı olan çocuk kendisini kaygılandıran durumdan kaçmak için her yolu deneyebilir.

Başarısızlık: Bir çocuğun okulda başarılı olamamasının, potansiyelini açığa çıkaramamasının birçok nedeni olabilir ve yıllar geçtikçe başarısızlık devam ederse çocuk için daha da içinden çıkılması zor bir hal alır. Çocuk herhangi bir derste ortalamanın altında performans gösteriyorsa sadece bu derse ilgisi ve yeteneği yok şeklinde düşünmeyip bu durumun altında yatan nedenleri iyi anlamak gerekmektedir.

Sosyal Uyumsuzluk: Bazı çocuklar arkadaş edinme konusunda güçlük yaşar. Bu çocuklardan bir kısmının sosyal yetenekleri sınırlıdır ve dışlanırlar, bir kısmı içine kapanıktır, bir kısmı ise yanlış arkadaşlıklar kurup uygun olmayan davranışlarda bulunurlar.

Yukarıda söz konusu olan güçlükleri gelişimsel mücadeleler olarak da düşünebilir ve gelişimi çeşitli kategorilere ayırdığımızda ilkokul çağında bir çocuğun her kategoride başarılı olduğu ve mücadele içinde olduğunu ifade eden durumları şema halinde özetleyebiliriz.

Başarılı Çocuk Mücadele Eden Çocuk

Öz-Denetim Gelişimi

Genellikle hareket etmeden önce Genellikle dürtüseldir ve düşünmeden

düşünür. hareket eder.

Sinirlenebilir ama kendini sakinleştirir. Çok sinirlenir, strese ölçüsüz tepki verir.

Sosyal Gelişim

Sosyal yetisi gelişmiştir (paylaşmayı bilir, Paylaşmayı sevmez, işbirlikçi değildir. düşüncelerini ifade edebilir.)

Sosyal problemleri etkili bir şekilde Sosyal problem çözmede sıkıntı yaşar.

çözer.

Genellikle pozitif ilişkiler içindedir. Negatif ilişkiler içindedir ya da içine kapanıktır.

Duygusal Gelişim

Çoğu korkusunu yenmiştir. Korkuları vardır.